Fimmeyringur og bílakassafjalir

Fyrsti dagur stórframkvæmdanna er liðinn. Nú er búð að fjarlægja gömlu eldhúsinnréttinguna, rífa vegginn á milli eldhús og sjónvarpsherbergis. Panellinn sem settur var fyrir tæpum 30 árum er horfinn. Smiðirnir horfðu á í undran þegar þeir uppgötvuðu að húsið er ekki einangrað og held ég enn meira þegar ég sagði þeim að það hefur aldrei verið kalt. Þeir fundu kassafjöl inn í einum veggnum, merkt Reykjavík, þetta var fjöl af flutningskassa, kannski hefur það verið Eimskip sem flutti inn. Varð til þess að ég átti í nokkrum samræðum við smiðina sem eru frá hinum ýmsu fyrrum austantjaldsríkjum um vöruskiptasamninga. ræddi meira að segja aðeins um gamla hverfið mitt Blesugrófina, þar voru flest hús byggð úr svona fjölum upp úr stríðinu. Við fundum ýmsa peninga en merkilegastur er sennilega fimmeyringur frá 1946. Geymi hann og set kannski inn í vegg aftur.   

Við erum búin að ákveða að láta taka stigann sem er upp á næstu hæð, hann er jafngamall húsinu og ég er pínu með í maganum yfir að láta hann fara í Sorpu.  En hvað gerir maður annars við 105 ára tréstiga? Við notum hann núna aðallega sem bókahillur og skógeymslu. En það á eftir að birta mjög í anddyrinu og létta á því þegar stiginn er farinn.  Þangað til búum við eins og í góða hirðinum, allt ofan í öllu. Annars koma svona gamlir gripir oft að góðum notum pabbi og mamma eiga yfir 50 ára tveggjahellu eldavél með ofni. Vélin er síðan þau bjuggu í gjáhúsunum í Hafnarfirði einhvertíma um miðja síðustu öld. Við erum að hugsa um að fá hana lánaða. Ómögulegt að gerast of miklir styrktaraðilar skyndibitastaðanna.

Á morgun hendi ég inn myndum af herligheitunum.  

Ég lamdi mann og það er auðvitað mitt einkamál

"Ég lamdi mann rétt fyrir neðan MR um daginn. Ég var reyndar búin að "gleyma" að það eru eftirlitsmyndavélar á gamla Heimilisiðnaðarfélagshúsinu og sjálfsagt á Glitni banka líka. Svo kom löggan og ætlaði að kæra mig fyrir þetta "meinta" ofbeldi (ég sem danglaði nú bara í manninn og sparkaði lauslega í hausinn á honum). Nú er ég búin að stefna löggunni í Reykjavík fyrir að nota myndir af mér í óþökk minni. Þeir þekktu mig ekki alveg strax á öryggismyndaupptökunni og settu þetta þess vegna í sjónvarpið. Þar með voru þeir búnir að brjóta á mér, þessir andskotar. Brjóta friðhelgi einkalífs míns og nota myndir af mér í óþökk minni og það til opinberar birtingar. Já ég er náttúrulega alveg saklaus."

Datt þetta svona í hug þegar ég hlustaði á fréttirnar á stöð 2 í kvöld. Þar notaði maður nokkur álíka rök til að reyna að fá lögbann á Kompásþátt á morgun. Munnurinn á mér hangir enn laus. Kjálkinn er í naflastað.  

Er svona dramatísk í kvöld, enda að koma úr óperunni.

Söfnun til styrktar Mænuskaðastofnun Íslands

Í gærkvöldi var söfnun til styrktar Mænuskaðastofnun Íslands. Því miður var ég upptekin við annað og gat ekki fylgst með. Við Lilló vorum búin að ákveða að gefa í söfnunina og um það sá hann í gærkvöldi. Okkur finnst málið vera okkur skylt. Hefði Sturla sonur okkar lifað sitt slys, hefði það verið líf bundið í hjólastól. Hann fékk ekki það tækifæri nema í örfáar vikur, en við fengum tækifæri til að gefa í þessa söfnun. Í dag er ég hinsvegar búin að vera að leita frétta af söfnuninni á vefmiðlum og hef ekkert fundið. Nú vona ég bara að söfnunin hafi gengið vel og minni á að enn er hægt að gefa.   

Jafnrétti í leikskólum, rigningin er kvenkyns, stormurinn karlkyns

Í morgun mættu fulltrúar 12 leikskóla úr fjórum sveitarfélögum á fundi um sameiginlegt verkefni. Fundurinn var haldinn í Skapandi efnisveitunni í Hafnarfirði. Stjórn SARE hafði lagt til að þetta fyrsta verkefni fjallaði um veðrið. Veður stendur okkur öllum nærri. Það hefur áhrif á líðan okkar, á bæjarbraginn, það er stór hluti af sögu okkar og menningu. Veðrið snertir innsta kjarna hverrar manneskju.  

Í morgun unnum við drög að rannsóknarspurningum um veðrið, rannsóknarspurningum sem koma til með að vera rauður þráður í verkefninu. Leikskólarnir sem voru á fundinum eru mjög ólíkir en deila samtímis ákveðinni uppeldislegri sýn. Við vitum þegar að leikskólarnir ætla sér að tengja verkefnið á mismunandi hátt inn í starfið hjá sér. Sumir tengja það sem þeir eru þegar að gera, aðrir ætla að hafa það þungamiðju. Hver og einn skóli vinnur eins og honum hentar, en allir skuldbinda sig til að gera skráningar á því sem þeir eru að gera. Í janúar á skólaþróunardegi SARE fjalla svo skólarnir um sinn þátt. Í morgun skiptum við líka skólunum í kjarnahópa. Þar sem við setttum "reynda" skóla með skólum sem eru að taka sín fyrstu skref. Ætlunin er að hver kjarni vinni saman og styðji aðra sem í honum eru. Við höldum að þetta eigi eftir að vera frábært samstarf.  

Frá upphafi hefur það verið ljóst að hver skóli vinnur á eigin forsendum. Í einhverjum leikskólum er áhersla á tengsl tónlistar og veðurs, á öðrum er fólk að byggja og byggja, og þá verður kannski tengsl byggingarlistar og veðurs skoðuð. Á enn öðrum stað hafa íslenskar bókmenntir og bókmenntaarfur verið viðfangsefnið. Hvað er skrifað um veður í bókum, er hægt að semja bækur um veður? Hvað með hvernig við tölum um veðrið er það kynbundið gæti verið enn ein nálgunin, af hverju er rigningin hún, en stormurinn hann? Af hverju er hún moldin, en hannsteinninn? Þannig er hægt að tengja veðrið jafnréttisumræðunni. Annarstaðar þar sem fólk hefur verið að sérhæfa sig í stöðvarvinnu, ætlar að að vinna með veðurstöðvar, t.d. úti. Á yngstu deildunum er mörg börn að upplifa leika úti í mismunandi veðrum í fyrsta sinn. Að gera skráningu á upplifun þeirra og túlka getur verið viðfangsefni einhverra. Svo er það auðvitað spurningin um hvað er gott veður og hvað er vont veður. Af hverju er gott veður, gott og af hverju er vont veður, vont? Finnst öllum sama veður vera gott veður? Hvað með börn sem eru nýflutt til landsins, hvernig upplifa þau veðrið og var það öðruvísi þar sem þau áttu áður heima. Er hægt að leika úti í öllum veðrum? Hvernig var verðrið þegar mamma og pabbi voru að alast upp, já eða afi og amma? Hvernig var veðrið þegar ég fæddist?

Þetta var hluti af því sem fólk var að pæla í morgun og á eftir að halda áfram að pæla og auðvitað miklu meira næstu daga og vikur. Ég hlakka mikið til að sjá og heyra um þær tilgátur sem börnin setja fram.

Enn að grufla í tölum Hagstofunnar

Ég er í þeirri deild sem get algjörlega gleymt mér í tölum, sérstaklega ef þær tengjast áhugamálum mínum. Þess vegna finnst mér vefur Hagstofunnar alveg frábær. En þrátt fyrir mikla ánægju af úrvinnslu talna af vef þeirra ætla ég að segja umfjöllun um tölfræði leikskólans lokið hér á blogginu mínu í bili. Ég þarf víst að fara að snúa mér að öðrum og þarfari verkum. Svona eins og að hitta fulltrúa á annan tug leikskóla á morgun til að funda um verkefni.

Síðasta myndin sem ég hendi hér inn er unnin út frá annarsvegar tölum um barngildi og hinsvegar fjölda starfandi leikskólakennara. Sem fyrr er inn í þeim tölum öll stjórnun sem ætti auðvitað að draga frá en ég sleppi því í þetta sinn. Fyrir þá sem ekki þekkja barngildin þá eru þau leið til að stýra starfsmannamagni með tilliti til aldurs barna.

Þannig er 5 ára barn ígildi 0,8 barngildis, hver leikskólakennari (eða starfsmaður) má vera með 8 barngildi. Því eru 20 5 ára börn í hóp með tveimur starfsmönnum. Ef litið er á yngstu börnin þá eru þau 2 barngildi hvert, og því má hver starfsmaður vera með 4 ársgömul börn. Ef 12 árs gömul börn eru saman á deild þarf 3 starfsmenn. (Ekki er tekið tilliti til lengri vistunartíma, opnunartíma eða kaffitíma).    

 

Hvar eru leikskólakennararnir á höfuðborgarsvæðinu?

Ég er enn að skoða tölfræðileg gögn Hagstofunnar. Sjálfsagt eru þetta tölur sem sveitarfélögin hafa legið yfir og eru þeim vel kunnar. Það hlýtur að vera áhyggjuefni fyrir borgina að koma jafn illa út úr samanburði við önnur sveitarfélög og þar kemur fram. Á myndinni hér að neðan má sjá hvernig leikskólakennarar skiptast á höfuðborgarsvæðinu. Svo má líka spyrja hvað hafa hin sveitarfélögin verið að gera sem Reykjavík hefur ekki verið að gera?

Illa upplýstur fréttamaður

Ég hlustaði á menntamálaráðherra í Íslandi í dag áðan. Hún var kölluð til vegna hinnar nýju menntastefnu. En spyrilinn hafði ekki alveg jafn mikinn áhuga á öllu sem snéri að hinum nýju lögum. Það sem m.a. vakti mikla athygli hjá honum er sú "fásinna" að leikskólakennarar verði með sömu menntun og aðrir kennara. Spyrilinn bar því við sem rökum að: "Það fyrirfinnast hreinlega ekki margir leikskólakennarar sem eru með leikskólakennaramenntun". Hvað þá ef menntunin verður lengd. Hann hafði sömuleiðis miklar áhyggjur af kostnaði samfélagsins vegna þessara "fásinnu". Máli sínu til stuðning benti hann á menntun ljósmæðra. Mér fannst ráðherra svara nokkuð vel fyrir og benda á framtíðarhagsmuni, benda spyrlinum á að þetta væri maraþon en ekki spretthlaup. Kannski ekki með þeim orðum en skilningurinn var sá sami. Í menntamálum er ekki verið að tjalda til einnar nætur. 

En snúum okkur að því sem spyrillinn Sölvi hélt m.a. fram: Að í leikskólum fyrirfinnist hreinlega ekki margir leikskólakennarar. Hvað skyldi vera rétt í þessu?

Árið 1997 voru 769 leikskólakennarar við störf, þá útskrifaði einn skóli leikskólakennara, Fósturskóli Íslands, árið 2007 voru samkvæmt töflum Hagstofunnar 1.498 leikskólakennarar við störf og  tveir skólar, Háskólinn á Akureyri og Kennaraháskóli Íslands menntuðu leikskólakennara.  Á þessum tíu árum hefur leikskólakennurum fjölgað um 94%. Þetta er tala sem sýnir okkur að það er ekkert ómögulegt. Hins vegar hefur uppbygging leikskóla líka haldið áfram og hún krefst að sjálfsögðu tiltekins mannafla. En það má telja að við séum að nálgast ákveðin ytri mörk útþenslunnar og að á næstu árum muni nást ákveðinn stöðugleiki. Kannski að spyrillinn hefði átt að vinna heimavinnuna sína aðeins betur.

Árið 2004 vann ég spá um þörf á leikskólakennurum miðað við annarsvegar að 100% starfsmanna í leikskólum væru leikskólakennarar og hinsvegar að 2/3 væru leikskólakennarar. Spána vann ég út frá ákveðnu líkani sem ég bjó mér til og tók þar tillit til dvalarlengdar, foreldraorlofs og afleysinga, ég nýtti að sjálfsögðu gildandi barngildaútreikninga menntamálaráðuneytisins og mannfjöldaspá Hagstofunnar og setti þar líka fram útreikninga um fjölgun leikskólarýma á landinu. Ef ég uppfærði líkanið í dag mundi ég sennilega hækka hlutfall barna í yngsta aldurshópnum í leikskólanum. Að öðru leyti tel ég það standa nokkuð vel.   

Af því að fréttamenn virðast oft álíta að Ísland miðist við höfuðborgarsvæðið er ekki úr vegi að skoða hvernig málum er háttað í Reykjavík. Samkvæmt skýrslum Hagstofu Íslands störfuðu, árið 2003, 316 leikskólakennarar inn á deildum með börnum í Reykjavík. Við þá tölu bættist nokkur fjöldi starfsmanna með annarskonar háskólamenntun. Í leikskólum borgarinnar voru á þessum tíma að sjálfsögðu mun fleiri leikskólakennarar við störf, við stjórnun, verkefnastjórnun og við sérkennslu.

                                                                                                   

Til að manna allar stöður með börnum inn á deildum árið 2003 þurfti að bæta við 700 leikskólakennurum hjá borginni. Nú er staðan hins vegar sú að samkvæmt sömu lögum og Sölvi var að fjalla um eru nú aðeins 66% staða með börnum skilgreindar leikskólakennarastöður. (Þannig má segja að í stað þess að krafan sé að allir starfsmenn með börnum hafi 3 ára háskólapróf er nú gert ráð fyrir að 66% hafi 5 ára háskólapróf).

                                                 

Ef ég geng út frá þeim forsendum sem ég gaf mér árið 2004 ættu leikskólakennarar í stöðum með börnum hjá borginni að vera einhversstaðar í kring um 760 (eyk við vegna áherslu á yngri börnin) til að standa undir ákvæðum laga. Miðað við tölur Hagstofunnar starfa nú  626 starfsmenn með háskólapróf í leikskólum borgarinnar, ef frá þeirri tölu er dregnir um 150 (leikskólastjórnun, verkefnastjórnun, sárskennslustjórn) standa eftir 476 starfsmenn. Til að uppfylla ákvæði laga þyrfti eitthvað um 300 leikskólakennara í viðbót. Og vel að merkja Reykjavíkursvæðið hefur löngum verið mun verr statt varðandi fagfólk en ýmis önnur svæði á landinu t.d. Akureyri.

                                                

Það má líka minna á að í haust hófu 137 leikskólakennaranemar nám við háskóla landsins. Í viðtali við rektor HA nýlega tilgreindi hann sérstaklega fjölgun á leikskólakennarabraut HA.

                                                                                                   

Hér að neðan læt ég svo fylgja með mynd úr skýrslunni minni þar sem staðan er annarsvegar skoðuð frá 100% mönnun og hins vegar 66% mönnun og töflu þar sem ég reyndi að spá fyrir um hvert landsvæði. Á sínum tíma, þegar ég vann þetta, voru uppi sterkar raddir um að breyta lögunum í þá átt sem nú er orðið.

                                                                          

 

Mynd 2.1.2 þörf fyrir leikskólakennara í Reykjavík miðað við mismunandi forsendur

                                                                                                                                                                                                       

Tafla úr skýrslunni minni frá 2004 þar sem ég skoða hvert landsvæði fyrir sig og fylgi þar gömlu kjördæmamörkunum.

*Fjöldi stöðugilda leikskólakennara sem þarf að bæta við til þess að uppfylla lágmarksþörf fyrir leikskólakennara í starfi með börnum á mismunandi landsvæðum miðað við gefnar forsendur og miðað við fjöldi leikskólakennaranema á sömu svæðum þann 1. des 2003 (dálkur 2).
	Fjöldi stöðugilda leikskólakennara við störf með börnum 1. des 2003	2003 Viðbætur til að ná 100% mönnun	2003 Viðbætur til að ná 66% mönnun	Fram.þörf, til að ná 100%	Fram.þörf til að ná 66%	Nemar árið 2004 við HA og KHÍ
Reykjavík	316	700	300	809	430	253
Kraginn	275	370	165	431	202	“
Suðurnes	52	81	41	138	88	43
Vesturland	53	66	28	89	43	26
Vestfirðir	17	27	13	78	43	15
Norðurland vestra	21	27	11	60	28	25
Norðurland eystra	100	77	17	137	50	90
Austurland	29	48	24	83	47	25
Suðurland	74	76	32	132	72	47
SAMTALS	937	1472	631	1957	1003	524

*Bætti inn í töfluna upplýsingum um fjölda stöðugilda 1. des 2003 - þar sem þær tölur eru notaðar í útreikninga á þörf (14.24 þann 16 sept).

Og svona að lokum þá getur eitt símtal stundum borgað sig. Úti í samfélaginu er víða fólk sem býr yfir mikilli þekkingu á einstökum málum, Hagstofan er líka gríðarlega góð uppspretta alla vega tölfræðilegra upplýsinga. Nú er ég auðvitað ekki fréttamaður og hef aldrei verið en kannski er þetta eitthvað  sem að fréttamenn á leið í fréttaskýringarviðtöl ættu að íhuga.