Samstarf leikskóla um skráningar

Ég rakst á skemmtilega grein eftir Goldhaber sem lýsir samstarfi leikskólakennara í Vermont fylki í Bandaríkjunum. Þeir hittust reglulega í tvö ár til að fara yfir og túlka saman uppeldsfræðilegar skráningar sínar. Kveikjan af verkefninu var sameiginleg ferð til Reggio Emilia þar sem þeir upplifðu hver afrakstur slíkra vinnubragða getur verið. Markmið samstarfsins var ýta undir gagnrýna hugsun og tilgátur barnanna um nærumhverfi sitt. Mjög fljótlega var ákveðið að setja saman farandsýningu um verkefnið sem ætlað var að ferðast um fylkið og vekja þannig athygli á námi, hugmyndum og vinnu barna. Eitt fyrsta verk leikskólakennarana var að koma sér saman um og setja fram eftirfarandi fullyrðingu um fyrirætlun sína.   

We have the wish and the desire to know how children understand, perceive, live, and interact with their communities and the natural world. Because we see children as protagonists of their own and others’ experience, we are also interested in learning about the role children play as contributing members of their communities and stewards of the natural world. We value their experiences by listening closely to the meaning they give to their world:to the people, places, smells, movements, and sounds they experience in planned and chance encounters. We hope to make visibletheir process of constructing meaning.

Kom fram að fullyrðingin um fyrirætlun gegndi geysimikilvægu hlutverki sem viðmiðunarpunktur og rammi um samræður og samstarfið. Hópurinn hittist á 6 - 8 vikna fresti þann tíma sem verkefnið stóð yfir. Í hópnum voru 35 kennarar en á fundina mættu á milli 6-25 í hvert sinn. Ekki allir komu með skráningar með sér en allir tóku þátt í umræðum um þær skráningar sem kynntar voru hverju sinni. (Er það reyndar mjög í anda aðferða Reggio Emilia, þar er litið á hverja skráningu sem mögulegt námstækifæri og umfjöllunarefni). Fyrir leikskólakennarana voru fundirnir kærkomið tækifæri til að hugsa upphátt í hóp með öðrum. Til að deila reynslu, til að ígrunda á gagnrýninn hátt saman um hugmyndir, tilgátur, tilfinningar. Á fundunum gafst tækifæri til að heimsækja og heimsækja ítrekað sömu skráninguna, skoða hana í ljósi nýrra reynslu og hugmynda. Ásamt fundunum kom hópurinn sér líka upp spjallvef um verkefnið. 

Verkefninu lauk svo með opnun sýningar.

Ég velti fyrir mér hvort að lýsingin á verkefninu geti að hluta verið lýsing að mögulegri hugmynd fyrir SARE til að vinna með í samvinnu við þá leikskóla sem áhuga kunna að hafa. Þá er ég ekki að meina viðfangsefnið heldur fyrirkomulagið. Slíkt krefst auðvitað skuldbindinga af hálfu þeirra leikskóla sem vilja taka þátt. Verkefni verða líka að gefa nægilega sveigjanleika fyrir hvern leikskóla til að þróa sig eigin átt, út frá eigin nærumhverfi og menningu.

 

Er Sigurður Kári að boða kristilegu siðgæðisgreinina aftur inn?

Ég er ein þeirra sem hef fagnað boðaðri breytingu á markmiðsgrein laga um leik- og grunnskóla. Ég hef fagnað sérstaklega þeirri breytingu að fella út; að hlutverk leikskólans sé að efla kristilegt siðgæði. Ég hef sjálf talið þetta ákvæði vera á skjön við stjórnarskránna og ýmsa alþjóðlega sáttmála sem við sem þjóð erum aðilar að. Því brá mér í brún þegar ég las blogg Sigurðar Kára Kristjánssonar þingmanns áðan, þar er hann að fjalla um störf sín fyrir menntamálanefnd. (Feitletrun mín).                                                                                                                                                             

Menntamálanefnd þingsins haft þessi efnismiklu frumvörp til vinnslu síðan í desember og fengið á fundi sína fjölda gesta.  Nefndin leggur til fjölmargar breytingar á frumvörpunum, meðal annars á markmiðsákvæðum frumvarpanna sem ollu miklum deilum þegar frumvörpin voru lögð fram, þar sem í markmiðsákvæði frumvarpsins var ekki að finna ákvæði sem mælti fyrir um að skólastarf skyldi taka mið af kristilegu siðgæði.

Breytingatillögur okkar verða lagðar fram á Alþingi í vikunni.

 

Ég trúi því ekki fyrr en ég sé það með eigin augum að þessu framfaramáli Þorgerðar Katrínar hafi verið ýtt út af borðinu. Ég er enn í sjokki.

Markmiðsetning Sturlubarnsins

Sturlubarnið kom með foreldrum sínum í heimsókn til að horfa á síðustu umferðina í enska boltanum. Þar sem Sturlubarnið og amma hafa engan sérstakan áhuga á boltanum fórum við fram í stofu. Sturlubarnið notar hvert tækifæri til þess að æfa sig í magaskriði og skriðið að breytast frá slönguskriði yfir í krossað skrið. En Sturlubarnið er líka farið að reyna sig við fjórar fætur, nú lyftir hann sér upp á fjórar og vaggar fram og til baka. Hann er enn ekki búinn að gera sér grein fyrir næsta stigi, að komast úr stað. Það kemur bráðum.

Sturlubarnið og amma skemmtu sér ágætlega í stofunni í góða stund. En í hvert sinn sem Sturlubarnið heyrði í pabba og afa yfir boltanum þá lyfti hann höfðinu og leit í kringum sig. Nokkrum sinnum gerði hann tilraunir til að leggja af stað þessa 10 metra, yfir þrjá þröskulda og tvær beygjur sem aðskyldu hann frá hinum karlpeningnum. En þær tilraunir endaðu undir stól.

Svo gerðist eitthvað í boltanum og raddir afa og pabba hækkuðu. Nú gat Sturlubarnið ekki lengur á ró sinni tekið og einbeittur á svip lagði hann af stað. Yfir allar hindranir eins eldibrandur, leiðin lá um innri stofu, í fremri stofu, yfir holið, í gegnum eldhúsið og beint inn í sjónvarpsherbergið, fram hjá pabba og mömmu og beint í fangið á afa. Gleðisvipurinn og ánægjan yfir mission accomplished var óborganleg.      

Núna eru þeir farnir út að leita að Snata, kisu. Afi keypti nefnilega smá lax handa sér og kisu.

Sjálfshvörf og ísull - af heimspekitorgi í gær

Í gær fór ég á heimspekitorg í Háskóla Íslands. Þar fluttu tveir heimspekingar þeir Kristján Kristjánsson prófessor við KHÍ og HA og  Ólafur Páll Jónsson, lektor við KHÍ erindi um ritgerðir sínar í nýjasta hefti Huga. Bæði held ég að heimspekitorgið hafi verið hugsað sem kynning á Huga og sem kynning á nýju námi í heimspeki menntunar við hið nýja Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Torgið var byggt upp þannig að fyrstur tók Kristján til máls, síðan fékk Ólafur orðið og gagnrýndi erindi Kristjáns. Kristjáni var svo veitt tækifæri til andsvars og síðan var opnað fyrir spurningar úr sal. Sama fyrirkomulag var um erindi Ólafs Páls. Vel var mætt og stofan fullsetin.

Sjálfshvörf og ísull

Áhugi Kristjáns þessa daga snýr m.a, að því að tengja saman og skoða sama fyrirbærið/viðfangsefnið af sjónarhorni mismunandi fræðigreina. Hann er að leitast við að brjóta niður háa múra fræðigreinanna. Afurðina kennir hann við ísull. Í ljósi skrifa Kristjáns fyrir allmörgum árum í Moggann gegn póstmódernískum hugmyndum var áhugavert að sjá að hann virðist vera að meyrna gangvart sumum hugmyndum. Hann fjallaði töluvert um það sem hann kallar ísullsaðferðina, og nauðsyn hennar fyrir menntunarfræðin. Ég verð að viðurkenna að mér finnst hann hafa getað valið sér betra heiti. En kannski er það einmitt svo að heitið gefur hugmynd um djúpstæð viðhorf hans til aðferðarinnar. Og þrátt fyrir að hann velji að beita henni sé það gert með trega.

Eins og ég skildi ísullsaðferðina þá byggir hún að hluta á því sem sumir vilja ættfæra til póststrúktúralískra aðferða. Meðal þess er að greina tungumál og hugmyndir, að leita fanga í textum víða að og blanda saman, hugmyndafræðilega og aðferðafræðilega. Meðal póststrútúralista innan leikskólafræðanna er ekki óalgengt að  fólk geri grein fyrir siðrænum gildum sínum. Gildum sem byggja á virðingu fyrir mannhelgi og mannréttindum, trú á réttlæti og jöfnuð. Þeir höfundar sem ég styðst við afneita siðrænni afstæðishyggju en viðurkenna samtímis að til séu margir og mismunandi sannleikar og að ríkjandi sannleikur stjórnist af m.a. pólitík ríkjandi stétta.  

Viðfangsefni Kristjáns í gær var það sem hann nefnir sjálfshvörf. Sjálfshvörf verða að hans mati þegar einstaklingur verður fyrir róttækum áhrifum af hugmynd, annarri manneskju sem breytir honum og hugmyndakerfi hans til framtíðar. Innan kvikmyndanna hafa margar slíkar sögur verið festar á blað og er kennari gjarnan í hlutverki þess sem hefur slík áhrif á einstaklinga. Hluti af umræðunni um sjálfshvörf er umræða um sjálfið, hvort það sé til, ef svo er hvernig það þróist, hvort að sama manneskja geti átt mörg og jafnvel andstæð sjálf.

Kristján er nú að safna íslenskum sögum af slíkum sjálfshvörfum og leitar m.a. fanga í ýmsum ævisögum.  

Miklar og skemmtilegar umræður spunnust um sjálfshvörf. Páll Skúlason velti upp hugtakinu sinnaskipti. Jónas Pálsson um hvort að það sem fólk nefnir að frelsast eða taka trúskipti falli undir sjálfshvörf. Kristján upplýsti okkur um að mikið hefur verið rætt um trúskipti og trúarleg sjálfshvörf innan trúfræðinnar en minna innan sálfræðinnar. Sigurður Grétarsson velti því upp hvort að sjálfshvörf væru raunverulegt mælanlegt sálfræðilegt fyrirbrigði, fannst það geta verið áhugavert rannsóknarefni. Þórdís Þórðardóttir velti upp tengslum sjálfshvarfa við hugmyndir um resiliance eða þrautseigju. En þar kemur fram að ein mikilvægasta vísbending um þrautseigju barna sé að þau hafi í lífi sínu einstakling sem trúir á það (signifiant other) oft er það kennari.

Kristján hvatti þá sem mundu efir ævisögum eða frásögnum þar sem slíkum sjálfshvörfum er lýst til að hafa samband við sig.

Eftir báða fyrirlestrana settumst við nokkrar saman í kaffi til að ræða þá. Við veltum fyrir okkur hvort það teldist til sjálfshvarfa þegar t.d. sterkur einstaklingur hrífur heilan hóp með sér í sömu átt. Eða hvort slíkt væri til vitnis um hjarðeðli okkar. Við spurðum Kristján (sem sat á næsta karlaborði og ræddi „fótbolta“) hvort slíkt félli undir sjálfshvörf. Hann vildi meina að til að breyting gæti flokkast sem sjálfshvörf yrðu áhrif hennar að vera varanleg og föst. Ef t.d. viðkomandi sterki aðili væri ekki lengur í lífi fólks og áhrif hugmynda hans og skoðana dofnuðu eða „hyrfu“ væri ekki um sjálfshvörf að ræða.

Um fyrirlestur Ólafs Páls þyrfti að skrifa aðra eins færslu sem ég geri kannski í dag. Fyrirlestur hans og umfjöllunarefni eru enda meira á mínu sviði en umfjöllunarefni Kristjáns.   

Sonartorrek

Í dag 10. maí hefði Sturla okkar orðið 25 ára. Í dag förum við að leiðinu hans og leggjum á það blóm. Höldum upp á daginn með köku og kaffi. Sturla á það sannarlega skilið. Við viljum minnast hans með gleði og rifja upp minningar. Það gefur deginum óneitanlega gleðiblæ að nú hefur Sturlubarnið bæst við fjölskylduna. Hann minnir á frænda sinn um sumt. Er ákafur og kraftmikill. Veit hvað hann vill og er handsterkari en hægt er að reikna með hjá svona litlu barni. Gleðigjafi og gullmoli.

Í dag stendur Samfylkingin fyrir opnum fundium heilbrigðismál. Ég held að Lilló ætli þangað, kannski líka ég. Okkur er íslenska heilbrigðiskerfið ákaflega hugleikið. Við þökkum því og því frábæra starfsfólki sem það hefur á að skipa, að við fengum 5 mánuði með drengnum okkar. Fimm erfiða en líka stórkostlega mánuði. Mánuði sem færðu okkur vissu um hversu heppin við erum að hafa fæðst á þessum stað á jarðarkringlunni, heppin að tilheyra samfélagi þar sem jöfnuður og kærleikur er þrátt fyrir allt það sem bindur okkur saman á erfiðum stundum. Þegar við finnum að þjóðarhjartað slær í takt.

Ég vona sannarlega að flokkurinn minn geri sér grein fyrir hversvegna ég og fleiri kusum hann. Til að standa vörð um jöfnuð og samkennd samfélagsins, til þess treystum við honum. Það gerir hann ekki með því að hleypa einkarekstri á fullt. Það gerir hann ekki með því að loka augunum fyrir gjörðum samstarfsflokksins. Það gerir hann með að standa í lappirnar fyrir þau gildi sem við jafnarðamenn teljum öðrum gildum mikilvægari, að gæta okkar minnsta bróður og systur.

Velferð óháð efnahag
Opinn fundur um heilbrigðismál
laugardaginn 10. maí kl. 13–16 á Grand Hóteli•     Ingibjörg Sólrún Gísladóttir formaður Samfylkingarinnar setur fundinn•     Jóhanna Sigurðardóttir félags- og tryggingamálaráðherra: Velferð fyrir alla!•     Anna Sigrún Baldursdóttir, fjármálaráðgjafi á Landspítalanum: Er heilbrigður rekstur framundan? •     Pétur Tyrfingsson, sálfræðingur á Landspítalanum: Sparsemi er slæmt leiðarljós í heilbrigðismálum•     Árni Páll Árnason alþingismaður: Betra fyrir fleiri – markmið jafnaðarmanna með breytingum í heilbrigðiskerfinu•     Fundarstjóri Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir alþingismaður

Allir velkomnir  

   

Kímið

Í þróunarstarfsverkefnum leikskóla má finna kímblöð starfsins. Þar er vaxtasproti nýrra hugmynda. Flest verkefni fá ekki háar upphæðir, þær hæstu eru tæp milljón, en það sem skiptir líka mál að fá viðurkenninguna. Vita að öðrum finnist það skipta máli sem viðkomandi er að gera. Áður fyrr sat ég í stjórninni fyrir hönd Háskólans á Akureyri. Auðvitað verða öll verkefni að standa undir kröfum sem til þróunarverkefna eru gerðar, en ég leit líka á það sem mitt hlutverk í stjórn að hlusta á rödd landsbyggðarinnar, vera hennar málsvari. 

Hjartanlega til hamingju öll - ég hlakka til að heyra af verkefnum ykkar á málþingum framtíðarinnar.

 

Verkefni	Styrkþegi	Upphæð
A. Hvernig læra leikskólabörn?
Fjörulallar, það erum við	Leikskólinn Bakki	900.000
Heimspeki og tónlist	Leikskólinn Vallarsel	900.000
High/Scope - virkt nám á fyrsta skólastigi	Leikskólarnir Mánagarður, Sólgarður og Leikgarður	500.000
Samfélagið í einingakubbum	Leikskólinn Brákarborg	530.000
B. Barnamenning - leikir og listir leikskólabarna
Frá gráma til gleði: Skólalóðin okkar	Náttúruleikskólinn Krakkakot	900.000
Breitt og fjölbreytt tónlistarstarf - framhaldsverkefni	Leikskólinn Urðarhóll	420.000
C. Önnur verkefni
Leikskólakennarar ígrunda og rýna í eigið starf	Leikskólinn Tjarnarsel	300.000
Mál fyrir alla - málþjálfunarefni fyrir börn á leikskólaaldri	Sigurlaug V. Einarsdóttir	200.000
Samstarf Ægisborgar og KR - Hreyfing, leikur, heilsubót	Leikskólinn Ægisborg	400.000
	Alls	5.050.000

Úthlutað úr Þróunarsjóði leikskóla

Ekki nema þú borgir

Fyrir nokkrum árum gerði ég úttekt á starfi leikskóla, ég gerði þar athugasemd við að leikskólinn bauð upp á danskennslu á leikskólatíma sem foreldrar borguðu aukalega fyrir, fannst það tæpast standast lagalega eða siðferðislega. 

Í dag las ég í Morgunblaðinu að á Akureyri, þar hafi foreldrar leikskólabarna val um ýmsar aukagreiðslur. Sem dæmi þá borga foreldrar aukalega fyrir að sjá myndir af börnum sínum í leikskólastarfinu. Þáttur sem í öðrum leikskólum á Akureyri er hluti af því sem öllum er boðið, hluti af því að vera með barn í leikskóla. Væntanlega fylgir þessari skýringu Elínar Hallgrímsdóttur bæjarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins á valgjaldinu að nú megi hinir leikskólarnir á Akureyri ef þeir sig svo kæra farið að rukka fyrir aðgengi að myndasíðum barnanna. Í mínum huga er myndaskráningar af því sem börn eru að gera í leikskólanum samsvarandi einkunnar- og umsagnarblöðum grunnskólans. Kannski að bærinn telji líka eðlilegt að foreldrar borgi fyrir þá vinnu - aukalega.  

Annað sem bærinn taldi foreldrum frjálst að gera er að velja hvort börnin eru í skólabúning og þá hvort foreldrar fjárfesti í slíkum búningi. En er það val fyrir foreldra í skóla sem hefur skólabúninga að yfirlýstu markmiði?

Í þriðja lagi eru foreldrar rukkaðir fyrir aukagjald fyrir hvert byrjað korter sem börnin eru umfram umsaminn vistunartíma. Nú veit ég ekki hvort það tíðkast í öðrum skólum bæjarins. Í sjálfu sér er kannski ekkert athugunarvert við það, nema að það verður að gæta jafnræðis og gera öðrum leikskólum í bænum kleift að gera hið sama.

Mér fannst líka merkilegt að heyra hvað Elín hafði að segja um þá skólastefnu sem í einkaleikskólanum er rekin. Að hún sé ein sú athygliverðasta og þekkasta á Norðurlöndum, það hef ég hvergi lesið nema á heimasíðu þeirra sjálfra. Hún segir líka að þangað streymi rannsakendur, mér finnst líka leitt hvað mér hefur gengið illa að finna niðurstöður þeirra rannsókna sem þessir  rannsakendur hafa væntanlega verið að gera. En það er sjálfsagt mitt vandamál og þekkingarskortur. Væntanlega get ég bara haft samband við Elínu og beðið hana að vísa mér leiðina.

Eftir stendur að Hlynur Hallsson fór með rétt mál.